Umiejętność to pewna biegłość w czymś - poziom pożądany.

Każdego dnia z kimś rozmawiamy. Znaczna część tych rozmów dotyczy spraw zawodowych. Rozmowy budują atmosferę w zespole. Warto mieć jakąś gamę tematów bezpiecznych. Chodzi o to, aby poruszony temat nie stanowił kłopotu dla rozmówców i nie wymagał od nich posiadania jakichś specjalnych umiejętności.

No właśnie, ale co to są te specjalne umiejętności? Czy jeśli razem pracujemy nad jakimś projektem, to powinniśmy mieć specjalne umiejętności, czy wystarczą zwykłe? I czym różnią się zwykłe od specjalnych? A przeciętne? Czy można funkcjonować tylko z przeciętnymi umiejętnościami?

Umiejętność to pewna biegłość w czymś, w jakimś zakresie. Każdy jakieś umiejętności ma. Grupa ludzi z różnymi umiejętnościami, połączona wspólnym celem zawodowym, może wiele zdziałać. Cel zespołu staje się nadrzędną wartością dla jego członków i motorem do wykonania powierzonej pracy. Powszechnie wiadomo, że potencjał dobrze współpracującego zespołu jest o wiele większy niż możliwości pojedynczych osób.Co więcej, u osoby pracującej w zespole następuje przyrost jakichś umiejętności.

Umiejętności decydują o tym, czy potrafisz zrozumieć i zinternalizować cel. Pozwalają np. stłumić wewnętrzną potrzebę do tego, by brać wszystkie obowiązki na siebie, jednocześnie dostrzegać i ufać, że inni też mogą podołać. Dalej, umiejętności pozwalają odróżnić rywalizację i swój osobisty interes przedkładany nad interes zespołu. Umiejętnością jest też dzielenie się zadaniami, wiedzą i doświadczeniem. To są zwykłe umiejętności, nie jakieś specjalne.

Wygląda na to, że jeśli na swej drodze zawodowej spotykamy osoby niekompetentne, niepoważne lub koncentrujące się tylko na sobie, ich zdolności są co najwyżej „przeciętne”?

Do umiejętności specjalnych należy komunikatywność, która umożliwia skuteczne porozumiewanie się i budowanie satysfakcjonujących relacji. Poziom zwykły tej umiejętności to porozumiewanie się, a poziom przeciętny? Oznacza osobę rozmowną i towarzyską, cokolwiek to znaczy.

Radzenie sobie ze stresem też jest umiejętnością specjalną. Osoba posiadająca taką umiejętność umie wsłuchiwać się w swoje emocje i dbać o wewnętrzną równowagę. Poziom zwykły oznacza umiejętność pracy pod presją, a poziom przeciętny? Oznacza osobę, która radzi sobie ze stresem, cokolwiek to znaczy.

Specjalna umiejętność to także dążenie do rezultatów, czyli znajdowanie sposobów na zidentyfikowanie i pokonanie napotkanych trudności i przeszkód. Poziom zwykły oznacza posiadanie przekonania o własnej skuteczności, a poziom przeciętny? Oznacza osobę, która nastawiona jest na osiąganie rezultatów, robienie wyników, cokolwiek to znaczy.

Kolejna specjalna umiejętność, to orientacja na działania, czyli podejmowanie nawet z pozoru nie dających się wykonać zadań, czasem pozaplanowych, gdy one prowadzą do osiągnięcia celu. Poziom zwykły oznacza orientowanie się na cel, a poziom przeciętny? Pewność siebie podczas realizacji zadać, cokolwiek to znaczy.

I jedna z ważniejszych umiejętności specjalnych – współpraca w zespole, czyli świadomość wspólnego celu, otwartość na pomysły i pomoc innym, korzystanie ze wskazówek i wsparcia innych, no i utożsamianie się z grupą. Poziom zwykły oznacza umiejętność pracy z innymi, mającymi taki sam cel, a poziom przeciętny? Nastawienie na współpracę z grupą, w której się pracuje, cokolwiek to znaczy.

Są jeszcze uniwersalne umiejętności. Umiejętności, bez których nie da się pracować w grupie. Takimi umiejętnościami jest przekazywanie i przyjmowanie „informacji zwrotnej”, czyli feedback. Człowiek musi wiedzieć, jak oceniana jest jego praca, czy swoje zadania wykonuje dobrze, czy coś wymaga poprawy. Od tego zależy komfort pracy, poczucie przynależności, spełnienia, czy zawodowe zaufanie.

Informacja i ocena na temat jakości realizowanych zadań i konsekwencjach zachowań może opierać się tylko i wyłącznie na konkretach, faktach. Dobrze jest podać obiektywne przykłady. Warto skupiać się na pozytywach i zacząć od samooceny. Mocne strony powinny być przedstawione w formie pomysłów na temat tego, jak można rozwinąć swoje umiejętności. Czego mi jeszcze brak? Jak to zamierzam osiągnąć?

Każda informacja ma funkcję wspierającą i motywującą. Zawiera konkretne informacje, czasem wskazówki. Gorzej, jeśli jest „kadzeniem”. Jeszcze gorzej, jak ktoś nie jest zainteresowany taką oceną, bo wie lepiej. W końcu siebie znamy najlepiej. Mimo, że opinia innych różni się od naszej, nie zawsze próbujemy się nad nią pochylić.

Gregory Bateson opisał szczególną, patologiczną technikę komunikowania się zwaną „podwójnym wiązaniem”, czyli „tak źle i tak niedobrze”. Stajemy przed dwoma sprzecznymi wyborami i niezależnie od tego, który wybierzemy, mamy problem. „Chcę, żebyś częściej okazywała mi swoją wdzięczność. Ale rób to tylko wtedy, kiedy Ty masz taką potrzebę.” Albo „Powinieneś być bardziej spontaniczny.”

I najbardziej wyrafinowana, np. osoba stosująca mobbing informująca ofiarę, że powinna była powiedzieć o tym innym wcześniej, bo teraz nikt jej już nie uwierzy.

Czasem tak postępują dorośli, którzy każą dziecku jednocześnie „odpowiadać, gdy się do niego mówi.” i wskazują, że „dzieci i ryby głosu nie mają.”

Typowy przykład z pracy zawodowej: Nie dostajesz wszystkich informacji dotyczących zadania. Jeśli zrobisz tak, jak Ci się wydaje, że powinno być zrobione, jest źle, szef skomentuje: "Trzeba było zapytać!". Jeśli jednak będziesz pytać, usłyszysz od szefa: "To nie wiesz, jak to zrobić?!".

No i co teraz, jakie umiejętności warto mieć, a jakie pokazać światu? - przeciętne, zwykłe, czy specjalne? A może uniwersalne? A to zależy, jaki i na kogo wpływ chcemy wywierać, albo prawdziwiej - jakie są nasze umiejętności manipulowania. 

Jeśli, jednak zdecydujesz się już na współpracę i na rzetelną ocenę swojego funkcjonowania i będziesz gotowa wysłuchać jak odbierane jest Twoje zachowanie przez innych - najpierw tylko słuchaj, nie usprawiedliwiaj się, nie obrażaj się, nie tłumacz się. Nie rozumiesz? - proś o powtórzenie. Nie zgadzasz się? - protestuj. Uzasadniaj swoje racje. Umiejętność, to pewna biegłość w czymś. Warto wznosić się z poziomu na poziom.